Συνθετη Αναζητηση Νομοθεσιας - Νομολογιας

Νομοθεσία

ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΣΕ ΠΙΣΙΝΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ – ΠΑΡ’ ΟΛΙΓΟΝ ΠΝΙΓΜΟΣ ΚΑΘΩΣ Ο ΑΝΗΛΙΚΟΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕ ΚΟΛΥΜΠΙ – ΑΔΙΚΟΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΚΟΛΥΜΒΗΤΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΤΗΘΕΝΤΩΝ ΑΥΤΗΣ

Α.Π. 123/2019 (Α2, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)


ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΣΕ ΠΙΣΙΝΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ – ΠΑΡ’ ΟΛΙΓΟΝ ΠΝΙΓΜΟΣ ΚΑΘΩΣ Ο ΑΝΗΛΙΚΟΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕ ΚΟΛΥΜΠΙ – ΑΔΙΚΟΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΚΟΛΥΜΒΗΤΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΤΗΘΕΝΤΩΝ ΑΥΤΗΣ – ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ – Εν προκειμένω οι προστηθέντες υπάλληλοι της εναγομένης, δηλαδή εκπαιδευόμενοι επόπτες και λοιπό προσωπικό όφειλαν να βρίσκονται σε υπηρεσία κατά τη διάρκεια λειτουργίας των δεξαμένων και κάθε επόπτης όφειλε να ασχολείται με τους λουόμενους και να τους επιβάλει τους κανόνες ασφαλείας, υγιεινής και καλής συμπεριφοράς ενώ στην προκειμένη περίπτωση, οι προστηθέντες από την πρώτη εναγομένη, λοιποί εναγόμενοι υπάλληλοι αυτής, και δη ο δεύτερος, ως νόμιμος εκπρόσωπος της πρώτης εναγομένης, ο τρίτος, διευθυντής αυτής, ως υπευθυνος για τη λειτουργία των υδατοδεξαμενών, και ο τέταρτος, ως υπεύθυνος επόπτης ασφαλείας, από έλλειψη της προσοχής δεν οδήγησαν τους ανηλίκους στις ανάλογες με την ηλικία τους υδατοδεξαμενες ενώ ειδικότερα ο τέταρτος τούτων δεν έσπευσε να τον απομακρύνει άμεσα, με αποτέλεσμα αυτός να παραμείνει μέχρι 3 λεπτά στο βυθό της λόγω αναρρόφησης, οπότε όταν ανασύρθηκε από τον τελευταίο συνεπεία της παραμονής του στο βυθό της υδατοδεξαμενής υπέστη σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες, οι οποίες έβλαψαν σοβαρά την υγεία του – Έσφαλε το Εφετείο που έκρινε διαφορετικά – Βάσιμος ο λόγος αναίρεσης (914, 922, 926, 299, 932, 71 ΑΚ)


Αριθμός 123/2019

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Α2' Πολιτικό Τμήμα 

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Ιωσήφ Τσαλαγανίδη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, Αβροκόμη Θούα, Γεώργιο Αποστολάκη, Κυριάκο Οικονόμου και Αναστασία Περιστεράκη-Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 24 Σεπτεμβρίου 2018, με την παρουσία και της γραμματέως Θεοδώρας Παπαδημητρίου, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Ε. Δ. του Ι., κατοίκου ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αναστάσιο Κουμουτσάρη. 
Των αναιρεσιβλήτων: 1) ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία "... ΑΕ" και τον διακριτικό τίτλο "... Α.Ε.", που εδρεύει στον ... και εκπροσωπείται νόμιμα, 2) Β. Μ. του Ε., κατοίκου ..., 3) Α. Φ. του Π. - Γ., κατοίκου ... και 4) Β. Σ. του Θ., κατοίκου .... Οι 1η και 2ος αναιρεσίβλητοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Παύλο Μάρκελλο, ενώ οι 3ος και 4ος αναιρεσίβλητοι δεν παραστάθηκαν στο ακροατήριο. 
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 17-6-2009 αγωγή της Π. θυγ. Ν. Γ., ατομικά και ως ασκούσας τη γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου της Ε. Δ. του Ι., την από 16-9-2010 προσεπίκληση - παρεμπίπτουσα αγωγή της ήδη πρώτης αναιρεσίβλητης και την από 4-2-2011 ανακοίνωση δίκης - προσεπίκληση - παρεμπίπτουσα αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Κορίνθου και συνεκδικάσθηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 34/2013 του ίδιου Δικαστηρίου και 91/2017 του Εφετείου Ναυπλίου. Την αναίρεση της 34/2013 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου ζητεί ο αναιρεσείων με την από 21-6-2017 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, ο πληρεξούσιος των δύο πρώτων αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Από το άρθρο 568 παρ 4 ΚΠολΔ, κατά το οποίο ο επισπεύδων τη συζήτηση διάδικος επιδίδει κλήση στους λοιπούς διαδίκους, και από το άρθρο 576 παρ 1 και 2 του ίδιου κώδικα, κατά το οποίο επί ερημοδικίας στην αναιρετική δίκη ερευνάται αν ο απών διάδικος επισπεύδει τη συζήτηση ή αν κλητεύθηκε από τον επισπεύδοντα αυτήν, συνάγεται ότι αν τη συζήτηση επισπεύδει ο αναιρεσείων οφείλει να κλητεύει τον αναιρεσίβλητο, σε καταφατική δε περίπτωση ο Αρειος Πάγος συζητεί την υπόθεση σαν να ήταν παρόντες οι διάδικοι. Στην προκειμένη περίπτωση κατά την εκφώνηση της υπόθεσης από το οικείο πινάκιο, κατά την αναφερομένη στην αρχή της παρούσας δικάσιμο της ένδικης αίτησης ανάιρεσης κατά της34/2013 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου, οι τρίτος και τέταρτος των αναιρεσιβλήτων δεν εμφανίστηκαν, ούτε εκπροσωπήθηκαν από πληρεξούσιο δικηγόρο καίτοι κλητεύθηκαν νόμιμα και εμπρόθεσμα (βλ….0β/21-6-2018 και ….7β/22-6-2018 εκθέσεις επίδοσης του Δικ Επιμελητή στο Πρωτοδικείο Κορίνθου Δ. Γ.Γ.). Επομένως, πρέπει να χωρήσει η συζήτηση της υπόθεσης σαν να ήταν παρόντες .

Εισάγεται αίτηση προς αναίρεση αποφάσεως πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, με την οποία απορρίφθηκε αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος - ενάγοντος για καταβολή αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης συνεπεία αδικοπρακτικής συμπεριφοράς των αναιρεσιβλήτων - εναγομένων Σημειώνεται, πως παραδεκτά η αναίρεση στρέφεταιι κατά της απόφασης του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, δοθέντος ότι έχει κατατεθεί στο δικαστήριο αυτό (βλ. την από 26.7.2017 βεβαίωση του αρμόδιου γραμματέως). Διευκρινίζεται ότι εφόσον η έφεση του αναιρεσείοντος απορρίφθηκε ως απαράδεκτη, σε αναίρεση υπόκειται και η πρωτόδικη απόφαση, γιατί αυτή γίνεται πλέον τελεσίδικη, ως προς τα με αυτή κριθέντα, με την έκδοση της απόφασης, η οποία απέρριψε, για τυπικούς λόγους, την έφεση(ΑΠ1875/2014).

Από τις διατάξεις των άρθρων 297, 298, 914 και 932 ΑΚ προκύπτει ότι προϋπόθεση της ευθύνης για αποζημίωση ή χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη από αδικοπραξία είναι: 1) η υπαιτιότητα του υποχρέου, η οποία υπάρχει στην περίπτωση του δόλου και της αμέλειας, δηλαδή, όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές, 2) η παράνομη συμπεριφορά του υπόχρεου σε αποζημίωση έναντι εκείνου που ζημιώθηκε, 3) η ύπαρξη ζημίας και 4)η ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της παράνομης συμπεριφοράς και της ζημίας. Η παράνομη συμπεριφορά, ως όρος της αδικοπραξίας μπορεί να συνίσταται όχι μόνο σε θετική πράξη με την έννοια της παράβασης του επιβαλλόμενου από τη διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ γενικού καθήκοντος του να μη ζημιώνει κάποιος άλλον υπαιτίως (ΟλΑΠ 967/1973), αλλά και σε παράλειψη, εφόσον στην τελευταία αυτή περίπτωση, εκείνος που υπέπεσε στην παράλειψη ήταν υποχρεωμένος σε πράξη από το νόμο ή τη δικαιοπραξία είτε από την καλή πίστη, και τα συναλλακτικά και χρηστά ήθη κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη. Αιτιώδης δε συνάφεια υπάρχει, όταν η πράξη ή η παράλειψη του ευθυνομένου προσώπου ήταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, ικανή και μπορούσε αντικειμενικά να επιφέρει, κατά τη συνηθισμένη και κανονική πορεία των πραγμάτων, το επιζήμιο αποτέλεσμα.

Εξάλλου, κατά το άρθρου 71 ΑΚ, το νομικό πρόσωπο ευθύνεται για τις πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που το αντιπροσωπεύουν, εφόσον η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά' την εκτέλεση των καθηκόντων που τους είχαν ανατεθεί και δημιουργεί υποχρέωση αποζημίωσης, το δε υπαίτιο πρόσωπο ευθύνεται επιπλέον εις ολόκληρον, ενώ κατά το άρθρο 330 ΑΚ ο οφειλέτης ενέχεται, αν δεν ορίστηκε κάτι άλλο, για κάθε αθέτηση της υποχρέωσής του από δόλο ή αμέλεια, δική του ή των νομίμων αντιπροσώπων του, και ότι αμέλεια υπάρχει όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές .Περαιτέρω, το άρθρο 922 ΑΚ προβλέπει την ευθύνη του προστήσαντος για την ζημία που ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον παράνομα κατά την υπηρεσία του, ενώ το άρθρο 926 ΑΚ καθορίζει την εις ολόκληρον ενοχή από ζημία που προκλήθηκε από περισσότερους . Εξάλλου, το άρθρο 21 της υπουργικής απόφασης Γ1/443/1973 "Περί κολυμβητικών δεξαμενών μετά οδηγιών κατασκευής και λειτουργίας αυτών" η οποία εκδόθηκε κατ'εξουσιοδότηση: α)του α.ν.7/1967, β)του β.δ/τος 84/1965 και γ)του α.ν.2520/1940, ορίζει "1 Απαντες οι εργαζόμενοι δέον να είναι υγιείς, καθαροί και να συμπεριφέρωνται καλώς. 2. Εκπαιδευμένοι επόπται και έτερον προσωπικόν θα ευρίσκωνται εν υπηρεσία καθ` όλην την διάρκειαν λειτουργίας της δεξαμενής. Ο αριθμός αυτών καθορίζεται αναλόγως του μεγέθους της δεξαμενής ( άρθρ.4 παρ. 4), ως και του προβλεπομένου μεγίστου αριθμού λουομένων (άρθρ.5) ως κάτωθι: α. Εις υπεύθυνος επόπτης ασφαλείας θα απασχολήται με τους λουομένους, έχων αρμοδιότητα να επιβάλη εις άπαντας τους κανόνας ασφαλείας υγιεινής και καλής συμπεριφοράς. Δια μικράς δεξαμενάς απαιτείται εις τουλάχιστον επόπτης ασφαλείας. Δια μεσαίας και μεγάλας δεξαμενάς θα διατίθεται εις επόπτης ανά 300 λουομένους.........". Ενώ το άρθρο 22 ορίζει ότι "1. Οι λουόμενοι υποχρεούνται όπως συμμορφούνται προς τας οδηγίας λούσεως και τους κανόνας ορθής χρήσεως της δεξαμενής, ως και πρός τους κανονισμούς ασφαλείας. 2. Απαντες οι λουόμενοι δέον όπως είναι υγιείς και καθαροί, συμπεριφέρωνται κοσμίως και χρησιμοποιούν καλώς τας εγκαταστάσεις.... 7. Απαγορεύονται τα ζωηρά και επικίνδυνα παιγνίδια εντός των χώρων των διαφόρων εγκαταστάσεων. 8. Ουδείς λουόμενος θα εισέρχεται εις τον χώρον της δεξαμενής άνευ της παρουσίας επόπτου η άλλου αρμοδίου υπαλλήλου.... 9. Πρόσωπα μη συμμορφούμενα με τους κανονισμούς των λουομένων ή θεατών δεν θα γίνωνται δεκτά εις τας δεξαμενάς ή θα αποβάλλωνται εξ αυτών".

Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αρ. 1 ΚΠολΔ, αναίρεση επιτρέπεται μόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται αν δεν εφαρμοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του ή αν εφαρμοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολ.ΑΠ 7/2006, 4/2005). Με το λόγο αναίρεσης από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ (παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου) ελέγχονται τα σφάλματα του δικαστηρίου κατά την εκτίμηση του νόμου βασίμου της αγωγής ή των ισχυρισμών των διαδίκων, καθώς και τα νομικά σφάλματα κατά την έρευνα της ουσίας της διαφοράς. Ελέγχεται, δηλαδή, αν η αγωγή, ένσταση κ.λπ., ορθώς απορρίφθηκε ως μη νόμιμη, ή αν, κατά παράβαση ουσιαστικού κανόνα δικαίου, έγινε δεκτή ως νόμιμη ή απορρίφθηκε ή έγινε δεκτή κατ' ουσίαν (Ολ.ΑΠ 9/2013).

Με τον πρώτο λόγο της αίτησης αναίρεσης ο αναιρεσείων παραπονείται ότι το Πολυμελές Πρωτοδικείο εσφαλμένα ερμήνευσε τις διατάξεις των άρθρων 71, 298, 299, 330, 481, 922, 926 και 932 ΑΚ καθώς και αυτές της νομοθεσίας για τους όρους λειτουργίας των κολυμβητικών δεξαμενών, κρίνοντας ότι δεν αποδείχθηκε οποιαδήποτε πλημμελής συμπεριφορά, πράξη ή παράλειψη εκ μέρους των προστηθέντων υπαλλήλων της εναγομένης, που να συνδέεται αιτιωδώς με τον τραυματισμό του. Ειδικότερα, ισχυρίζεται ότι ο τραυματισμός του προκλήθηκε από βαριά αμέλεια των εναγομένων, καθόσον τα ανήλικα παιδιά δεν συγκεντρώθηκαν και δεν οδηγήθηκαν συντεταγμένα από τους κατά νόμο υπευθύνους της επιχειρήσεως στις δεξαμενές με τις νεροτσουλήθρες ...αφέθηκαν να κυκλοφορούν ελεύθερα και δεν εμποδίστηκαν να εισέλθουν στη μεγάλη υδατοδεξαμενη, στην οποία επιτρεπόταν η είσοδος ατόμων άνω των 12 ετών ...δεν επιμελήθηκαν την ασφαλή έξοδό τους από αυτή..., η πρώτη εναγομένη δεν είχε άδεια λειτουργίας και τον απαιτούμενο αριθμό ναυαγοσωστών ... δεν ενημερώθηκαν οι υπεύθυνοι συνοδοί για το σημείο πρόσβασης όπου έπρεπε να κατευθυνθούν οι ανήλικοι, και μολονότι δέχθηκε η προσβαλλομένη απόφαση ότι τα παιδιά μπήκαν τρέχοντας άτακτα στην νεροτσουλήθρα με συνέπεια τον τραυματισμό του αναιρεσείοντος, στη συνέχεια δέχθηκε ότι δεν υπήρχε υπαιτιότητα των εναγομένων αφού δεν υπάρχει υποχρέωση των ναυαγοσωστών να προμηθεύουν τους επισκέπτες με σωσίβια ή να επιμελούνται οι ίδιοι την συγκέντρωση αυτών ....και ότι οι ανήλικοι επιτηρούνται από τους συνοδούς τους, ενώ οι ναυαγοσώστες έχουν ευθύνη για την ασφαλή χρήση των υδατοδεξαμενών, ήτοι να χρησιμοποιούνται από τους λουόμενους με τρόπο ώστε να μην δημιουργείται ενόχληση, να παρεμβαίνουν όταν κάποιος χρειάζεται βοήθεια και να προστρέχουν όταν κάποιος δεν γνωρίζει κολύμπι, εσφαλμένως δε έκρινε ότι δεν υπήρχε αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της έλλειψης της αδείας λειτουργίας των εγκαταστάσεων και του ατυχήματος.

Από την επισκόπηση της προσβαλλομένης απόφασης προκύπτει οτι το Πολυμελές Πρωτοδικείο δέχθηκε τα ακόλουθα: "Δυνάμει του με αρ. πρωτ. 2113/12-05-2004 εγγράφου του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αποφασίστηκε η οργάνωση ενός εκπαιδευτικού και αθλητικού προγράμματος για τα παιδιά των διδασκόντων, εργαζομένων και φοιτητών του Πανεπιστημίου, ηλικίας 8-14 ετών κατά το διάστημα από 14 Ιουνίου έως 2 Ιουλίου 2004. Το πρόγραμμα στόχευε όχι μόνο στη δημιουργική απασχόληση των παιδιών αλλά και στην ενημέρωσή τους για τις επιστήμες που καλλιεργούνται στο Πανεπιστήμιο και θα τα συνόδευαν φιλικοί και έμπειροι εκπαιδευτές. Το πρόγραμμα αυτό επαναλαμβανόταν για έβδομη συνεχή χρονιά από το Πανεπιστήμιο και ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η ασφάλεια που παρείχαν στα παιδιά κατά τη διάρκεια της εκδρομής. Η ενάγουσα, μητέρα του Ε. Δ., που γεννήθηκε την 01-10-1995, ως ασκούσα την γονική μέριμνα του προσώπου του ως άνω ανηλίκου, .... υπέβαλε δια του συζύγου της, εργαζόμενου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αίτηση για τη συμμετοχή του τέκνου της στο πρόγραμμα αυτό. Στη συνέχεια, με το από 07-06-2004 έγγραφο της αντιπρυτάνεως του Πανεπιστημίου γνωστοποιήθηκε προς τους ενδιαφερομένους γονείς το ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων των συμμετεχόντων, στο οποίο περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων και επίσκεψη σε "νεροτσουλήθρες" την 24η-06-2004, ημέρα Πέμπτη. Το πρόγραμμα είχε οργανωθεί από την Ό. Τ.-γυμνάστρια, εποχιακή συνεργάτη του Πανεπιστημίου από το έτος 1998, η οποία συνοδέυσε τα εξήντα δύο (62) παιδιά που είχαν συγκεντρωθεί μαζί με την Α. Α..

Η τελευταία, είναι οικονομολόγος, απασχολούμενη με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου στο τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Πανεπιστημίου. Αν και επισήμως δεν είχε προβλεφθεί, οι ανωτέρω δύο είχαν αναλάβει τη συνοδεία των παιδιών στους χώρους επίσκεψης και παραμονής καθώς και την απασχόλησή τους υπό ασφαλείς συνθήκες. Σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, οι ανωτέρω είχαν επιφορτιστεί με τα καθήκοντα αυτά από της αναλήψεως της ευθύνης συνοδείας των παιδιών. Μάλιστα, για την πληρέστερη ενημέρωσή τους, η Ό. Τ., όπως η ίδια κατέθεσε κατά την απολογία της ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου, κατά την εκδίκαση της υπόθεσης με την ίδια ως κατηγορουμένη για την πράξη της απλής σωματικής βλάβης (κατά παραυτουργία] σε βάρος του ανηλίκου Ε. Δ., επικοινώνησε με γονείς των παιδιών. Ωστόσο, όπως η ενάγουσα και ο σύζυγός τους έχουν καταθέσει, ουδείς τους ρώτησε αν το παιδί γνώριζε ή όχι κολύμπι. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ούτε οι ίδιοι, αν και γνώριζαν το γεγονός αυτό έκριναν σκόπιμο, ως όφειλαν, αφενός μεν να γνωστοποιήσουν προς τις συνοδούς του παιδιού τη μη γνώση του στο κολύμπι, καθώς και ότι αυτό ήταν εφοδιασμένο με βοηθητικό της κολύμβησης σωσίβιο [μπρατσάκια], ώστε οι τελευταίες να επιληφθόύν της χρήσης του πριν την είσοδό του στην πισίνα, αφετέρου δε να επιστήσουν στο ίδιο το παιδί την προσοχή περί της απαραίτητης χρήσης του. '

Η πρώτη εναγομένη, αποτελεί ανώνυμη εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων, διατηρούσα προς τον σκοπό αυτό εγκατάσταση - υδροπάρκο με πισίνες και υδροτσουλήθρες στην περιοχή .... Στις περιπτώσεις που την ανωτέρω επιχείρηση επισκέπτονταν ομάδες παιδιών, προηγείται ενημέρωση της επιχείρησης. Όπως η ίδια η Ό. Τ. αναφέρει στις από 08-11-2006 επεξηγήσεις της ενώπιον του πταισματοδίκη Παραμυθιάς, ο χώρος της επιχείρησης της πρώτης εναγομένης είχε εγκριθεί λόγω της άριστης οργάνωσής του, της λήψης υπό των ιθυνόντων των αναγκαίων μέτρων προστασίας και της προσφοράς ποικιλίας παιχνιδιών, χωρίς να έχει "ακουστεί" ο, τιδήποτε μεμπτό. Πράγματι, στις 24-06- 2004, έλαβε χώρα η προγραμματισμένη εκδρομή στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης της πρώτης εναγομένης, "... Α.Ε.", με τη συνοδεία των ανωτέρω, Ό. Τ. και Α. Α., καθώς και δύο γονέων, εκ των ανηλίκων που συμμετείχαν στην εκδρομή. Ο ανήλικος υιός της ενάγουσας Ε. Δ. προσήλθε ασυνόδευτος στην εκδρομή. Κατά την άφιξή τους στο πάρκο τα παιδιά κινήθηκαν ατάκτως εντός αυτού και με κατεύθυνση προς τις πισίνες. Συγκεκριμένα, στο χώρο εκείνο λειτουργούσαν τέσσερις υδατοδεξαμενές (πισίνες) με αβαθή νερά και νεροτσουλήθρες και μία μεγάλη υδατοδεξαμενή με βαθιά νερά, στην οποία κολυμπούσαν παιδιά από δώδεκα ετών και άνω. Στην είσοδο βρισκόταν η μία εκ των συνοδών, Α. Α., καθώς και ο τρίτος των εναγομένων, διευθυντής της επιχείρησης της πρώτης εναγομένης, προκειμένου να τακτοποιήσουν την πληρωμή και έκδοση των εισιτηρίων και του σχετικού τιμολογίου. Στον δε εσωτερικό χώρο βρίσκονταν υπάλληλοι της πρώτης εναγομένης, και ειδικότερα μεταξύ άλλων υπαλλήλων δέκα ναυαγοσώστες και νοσηλεύτρια. Την εποπτεία και τον συντονισμό αυτών είχε ο τέταρτος των εναγομένων, Β. Σ., ομοίως ναυαγοσώστης, ο οποίος διαθέτει πτυχίο επαγγέλματος ναυαγοσώστη, ναυαγοσώστη πισίνας και αρχηγού ναυαγοσωστικής ομάδας. Είχε την ιδιότητα του αρχηγού ναυαγοσώστη καθώς και τον έλεγχο της κεντρικής πισίνας μαζί με έναν υφιστάμενό του ναυαγοσώστη. Παράλληλα, κινείτο στο χώρο συνέχεια, παρακολουθώντας τους λουσμένους και παρεμβαίνοντας για την ασφαλή διασκέδασή τους.

Υπεύθυνος δε για την λειτουργία των πισίνων ήταν ο Α. Φ., τρίτος των εναγόμενων και επόπτης ασφαλείας ήταν ο τέταρτος των εναγομένων και η Σ. Π.. Πρέπει να σημειωθεί ότι στην είσοδο του πάρκου και σε διακριτά μέρη υπήρχαν ταμπέλες σχετικά με τους τρόπους ασφαλούς χρήσης των δεξαμενών και μέσα στις πισίνες υπήρχαν σωσίβια στρογγυλά. Επίσης, σε άλλο χώρο υπήρχε τηλέφωνο, κυτίο πρώτων βοηθειών, οι συνοδοί και ναυαγοσωστική καρέκλα, ενώ όλοι οι περιφερόμενοι στο χώρο γύρω από τις πισίνες υπάλληλοι της πρώτης εναγομένης επικοινωνήσουν με ασύρματο, για να βρίσκονται σε εγρήγορση και να επέμβουν άμεσα. Κατά τον κρίσιμο χρόνο της εισόδου, η Ό. Τ., ασχολούνταν με το να ετοιμάζει κάποια κορίτσια προκειμένου εισέλθουν στη πισίνα, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά σκορπίστηκαν, παρά τις παραινέσεις του προσωπικού να κινούνται στον χώρο προσεκτικά και να είναι συγκεντρωμένα. Την κρίσιμη χρονική στιγμή, μια ομάδα από ανήλικα παιδιά, μεταξύ των οποίων και ο υιός της ενάγουσας Ε. Δ., χωρίς ο τελευταίος να φέρει μπρατσάκια, παρά το γεγονός ότι δεν γνώριζε κολύμπι, εισήλθαν στη μεγάλη πισίνα και ξεκίνησαν να παίζουν. Στην πισίνα αυτή μπορούσαν να κολυμπήσουν άτομα ηλικίας από πέντε (5) ετών και πάνω. Η είσοδός τους έγινε αντιληπτή από τον τέταρτο των εναγομένων, ο οποίος βρισκόταν ακριβώς εκεί, τα κάλεσε να βγουν έξω αλλά εκείνα δεν ανταποκρίθηκαν αμέσως και συνέχισε να τα παρακολουθεί κατά τη διαδικασία εξόδου τους από την πισίνα. Ενώ, άρχισαν ένα - ένα να βγαίνουν έξω, αντιλήφθηκε ότι ένα παιδί, ενώ έπαιζε με τους φίλους του αργούσε να βγει στην επιφάνεια, παραμένοντας στο βυθό της πισίνας, περίπου ήδη για δύο λεπτά.

Σημειωτέον ότι, τα παιδιά, εκείνη τη στιγμή δεν επιτηρούνταν από κανένα άλλον πλην του ναυαγοσώστη και ο συγκεκριμένος ανήλικος δεν γνώριζε κολύμπι, γεγονός το οποίο ως αποδείχθηκε δεν είχε γνωστοποιηθεί από την μητέρα του στις συνοδούς, ώστε οι τελευταίες να επιδείξουν την απαιτούμενη επιμέλεια προ της εισόδου του παιδιού στην πισίνα, αλλά και εφιστήσουν την προσοχή για το γεγονός αυτό στους αρμόδιους υπαλλήλους της επιχείρησης και δη στον επιβλέποντα ναυαγοσώστη [τέταρτο εναγόμενο]. Άμεσα, ο τελευταίος αφού σφύριξε για να καλέσει και την νοσηλεύτρια και να σημάνει για το επείγον περιστατικό στους λοιπούς, βούτηξε στην πισίνα και ανέσυρε το ανήλικο, το οποίο δεν είχε τις "αισθήσεις του. 0 ανήλικος, Ε. Δ., βρέθηκε στο βυθό της πισίνας, λόγω αναρροφήσεως. Μέχρι δε τη στιγμή που ανασύρθηκε ο ανήλικος από την πισίνα δεν είχε γίνει αντιληπτός ούτε από την συνοδό Ό. Τ.. Το Δικαστήριο, σχημάτισε πλήρη δικανική πεποίθηση σχετικά με τις προπεριγραφείσες συνθήκες του ατυχήματος, αξιολογώντας μεταξύ άλλων τα όσα κατέθεσε η Ό. Τ., η οποία επέπεσε σε αντιφάσεις καθώς σε άλλο σημείο (προανακριτική της εξέταση) αναφέρει ότι η ίδια ειδοποίησε τον ανωτέρω, Β. Σ. και αλλού (απολογία της ενώπιον του Ποινικού Δικαστηρίου) ότι τον είδε (τον Β. Σ.) να βγάζει τον ανήλικο από την πισίνα. Στη συνέχεια ο Β. Σ. ενεργών άμεσα παρείχε στον ανήλικο τις πρώτες βοήθειες, επεμβαίνοντας με εμφύσεις και μαλάξεις συνεπικουρούμένος από τη νοσηλεύτρια, μάρτυρα Π. Κ., η οποία πρόστρεξε άμεσα στην κλήση του, μέχρι που ο ανήλικος εμφάνισε ασθενείς σφυγμούς. Είναι δε χαρακτηριστικό, όπως κατέθεσε και η ανωτέρω μάρτυρας - νοσηλεύτρια, ότι το ανήλικο όταν έβγαζε νερό από το στόμα του παράλληλα έβγαζε και τμήματα - υπολείμματα τροφής, στοιχείο που υποδεικνύει μετά βεβαιότητας ότι ο ανήλικος πριν να βουτήξει στην πισίνα είχε καταναλώσει στερεά τροφή.

Επίσης, κατά την έξοδό του από το νερό, ο ανήλικος δεν είχε καθόλου σφυγμούς, ούτε αναπνοή και συνήλθε χάριν στην έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση του τετάρτου των εναγομένων, Β. Σ.. Μάλιστα, τον καθοριστικό του ρόλο στην διάσωση του ανηλίκου Ε. Δ., δεν αμφισβήτησαν ειδικά ούτε η ενάγουσα μητέρα του, ούτε ο φυσικός του πατέρας, ούτε ο σύζυγος της μητέρας του. Ακολούθως, ο ανήλικος μεταφέρθηκε με σφυγμούς στο Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Κορίνθου, όπου διασωληνώθηκε για να διακομιστεί στο Νοσοκομείο Παίδων "...", όπου νοσηλεύτηκε στη μονάδα εντατικής θεραπείας και στη συνέχεια στην κλινική Β' ΠΠΚ έως την 15-07-2004. Συνεπεία του παρ' ολίγου πνιγμού του υπέστη βλάβη της υγείας του και ειδικότερα ο ανήλικος υπέστη νευρολογική συνδρομή με κυμαινόμενο επίπεδο συνείδησης και παρουσίασε νευρολογικά προβλήματα. Κρίσιμο στοιχείο σχετικά με την έκταση της βλάβης της υγείας του ανηλίκου ήταν ο χρόνος παραμονής του, ο οποίος δεν ήταν περισσότερο από τρία λεπτά το μέγιστο. διότι αποδείχθηκε ότι ο τέταρτος των εναγόμενων είχε συνεχώς οπτική επαφή και ενήργησε άμεσα. Η τυχόν παραμονή του στο νερό και η μη οξυγόνωση του εγκεφάλου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από 2 με 3 λεπτά θα είχε, σύμφωνα με τους παραδεδεγμένους κανόνες της ιατρικής επιστήμης και την κοινή λογική, προκαλέσει σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες στον ανήλικο, αν όχι οδηγήσει στον απώλεια της ζωής του δια πνιγμού.

Βάσει των ανωτέρω πραγματικών περιστατικών, τα οποία δεν αναιρούνται από οιαδήποτε έτερα βάσιμα στοιχεία, δεν αποδείχθηκε οποιαδήποτε πλημμελής συμπεριφορά πράξη ή παράλειψη, εκ μέρους του ναυαγοσώστη Β. Σ., η οποία να συνδέεται αιτιωδώς με το συμβάν του παρ' ολίγου πνιγμού του ανηλίκου Ε. Δ., δηλαδή έλλειψη της προσοχής που όφειλε αυτός με βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας και τους σχετικούς νομικούς κανόνες και μπορούσε ως εκ των προσωπικών περιστάσεων και ικανοτήτων του να καταβάλει, η οποία ως συμπεριφορά ήταν (κατά το αστικό δίκαιο) υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες και υπό την θεώρηση ενός μέσου ανθρώπου αντικειμενικά πρόσφορη να προκαλέσει το ανωτέρω συμβάν και κατ' επέκταση την προκληθείσα στον ανήλικο βλάβη της υγείας του. Στην προκειμένη περίπτωση, από την κείμενη νομοθεσία δεν προκύπτει υποχρέωση των ναυαγοσωστών εργαζομένων σε χώρους με πισίνες, να προμηθεύουν τους επισκέπτες με σωσίβια ή να επιμελούνται οι ίδιοι την συγκέντρωση αυτών. Οι ανήλικοι επισκέπτες επιτηρούνται από τους συνοδούς τους, ενώ οι ναυαγοσώστες φέρουν αποκλειστικά ευθύνη για την ασφαλή χρήση των υδατοδεξαμενών, ήτοι να χρησιμοποιούνται από τους λουόμενους με τρόπο ώστε να μην δημιουργείται ενόχληση, να παρεμβαίνουν στις περιπτώσεις που χρειάζεται κάποιος βοήθεια και να προστρέχουν όταν κάποιος δεν γνωρίζει κολύμπι. Το γεγονός, ως ισχυρίζεται η ενάγουσα, ότι ο τέταρτος των εναγομένων βρισκόταν δίπλα μεν από την πισίνα αλλά σε απόσταση μετά από 2 ή 3 ομπρέλες και δεν ασκούσε εκ του λόγου τούτου επαρκώς τα καθήκοντά του, όχι μόνο δεν αποδείχθηκε, αλλά και αληθές υποτιθέμενο δεν ήταν ικανό από μόνο του να προκαλέσει το επιζήμιο αποτέλεσμα στον ανήλικο. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι η πρώτη εναγομένη από τις 25-08-2003 είχε ζητήσει τη θεώρηση των εγκαταστάσεων και των κολυμβητικών δεξαμενών και επίσης είχε υποβληθεί στις 24-05-2004 νέα αίτηση με πλήρη φάκελο με βάση τον οποίο εκδόθηκαν οι νέες άδειες λειτουργίας κολυμβητικών δεξαμενών στις 03-08-2004. Επομένως, η έλλειψη άδειας λειτουργίας τον κρίσιμο χρόνο (24-06-2004) δεν οφείλεται σε παράλειψη της εναγομένης και σε κάθε περίπτωση δεν συνδέεται αιτιωδώς με το ζημιογόνο γεγονός του παρ' ολίγου πνιγμού του ανηλίκου. Επίσης, δεν αποδείχθηκε υπαίτια και παράνομη συμπεριφορά που να συνδέεται αιτιωδώς με την βλάβη του ανηλίκου εκ μέρους του δεύτερου των εναγομένων Β. Μ.. Ο ανωτέρω, ήταν νόμιμος εκπρόσωπος της πρώτης εναγομένης και είχε λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την ασφάλεια εντός του χώρου αυτού των επισκεπτών, ήτοι είχε προσλάβει εξειδικευμένο προσωπικό, όπως ναυαγοσώστες και νοσηλευτές, υπεύθυνο για την ασφάλεια των λουσμένων και την παροχή σε αυτούς της αναγκαίας φροντίδας και επίβλεψης. Περαιτέρω, δεν αποδείχθηκε ότι ο τρίτος των εναγομένων συνετέλεσε με κάποια πράξη ή παράλειψή του στο επίδικο συμβάν. Ειδικότερα, ο συγκεκριμένος, ως διευθυντής της πρώτης εναγομένης και ενεργώντας εντός του πλαισίου των καθηκόντων του, κατά τον κρίσιμο χρόνο, διεκπεραίωνε οικονομική συναλλαγή της επιχείρησης με την έτερη συνοδό της ομάδας των ανηλίκων, Α. Α.. Σε προγενέστερο δε χρόνο, ήταν αυτός που τους υποδέχτηκε ανοίγοντας τις πύλες (αφού προηγουμένως ενημερώθηκε από τον τέταρτο των εναγομένων, σχετικά με την ασφαλή είσοδο των εκδρομέων). Με βάση, επομένως, τα ανωτέρω δεν θεμελιώνεται και αντικειμενική ευθύνη για την πρώτη των εναγομένων όσον αφορά το ζημιογόνο γεγονός, ως προστήσασα δε στην υπηρεσία της τους ανωτέρω υπαλλήλους της δεν είναι υπόχρεη, αντικειμενικά, σε αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη ο υιός της ενάγουσας.........."

Έτσι που έκρινε το Πολυμελές Πρωτοδικείο, εσφαλμένα εφάρμοσε τις διατάξεις του άρθρου 21 της Γ1/443/1973 Υπουργικής Απόφασης "Περί κολυμβητικών δεξαμενών μετά οδηγιών κατασκευής και λειτουργίας αυτών", και δη της παραγράφου 2 αυτού και του άρθρου 22 παρ.1, 7, 8 και 9, καθώς και των άρθρων 71, 298, 299, 330, 914, 922, 926 και 932 ΑΚ, αφού, αν και κατά τις άνω διατάξεις οι προστηθέντες υπάλληλοι της εναγομένης, δηλαδή εκπαιδευόμενοι επόπτες και λοιπό προσωπικό όφειλαν να βρίσκονται σε υπηρεσία κατά τη διάρκεια λειτουργίας των δεξαμένων και κάθε επόπτης όφειλε να ασχολείται με τους λουόμενους και να τους επιβάλει τους κανόνες ασφαλείας, υγιεινής και καλής συμπεριφοράς έτσι ώστε ουδείς λουόμενος να εισέρχεται σε χώρο δεξαμενής χωρίς την παρουσία επόπτη ή άλλου αρμοδίου υπαλλήλου, στην προκειμένη περίπτωση, κατά τις παραδοχές της προσβαλλόμενης οι προστηθέντες από την πρώτη εναγομένη, λοιποί εναγόμενοι υπάλληλοι αυτής, και δη ο δεύτερος, ως νόμιμος εκπρόσωπος της πρώτης εναγομένης, ο τρίτος, διευθυντής αυτής, ως υπευθυνος για τη λειτουργία των υδατοδεξαμενών, και ο τέταρτος, ως υπεύθυνος επόπτης ασφαλείας, από έλλειψη της προσοχής που με βάση την κοινή πείρα και τους κανόνες δικαίου καθώς και των λοιπών περιστάσεων που όφειλαν να επιδέιξουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, δεν οδήγησαν τους ανηλίκους στις ανάλογες με την ηλικία τους υδατοδεξαμενες και περαιτέρω αν και απαγορεύονταν τα ζωηρά και επικίνδυνα παιχνίδια εντός των χώρων και των εγκαταστάσεων του πάρκου δεν εμπόδισαν τον αναιρεσείοντα να εισέλθει στη μεγάλη υδατοδεξαμενή που επιτρεπόταν η είσοδος για ανηλίκους άνω των 12 ετών, με αποτέλεσμα ο αναιρεσείων που ήταν ηλικίας 9 περίπου ετών και δεν γνώριζε κολύμπι, να εισέλθει με άλλα παιδιά στη μεγάλη υδατοδεξαμενή που ήταν προορισμένη για παιδιά άνω των 12 ετών, ενώ ειδικότερα ο τέταρτος τούτων δεν έσπευσε να τον απομακρύνει άμεσα, με αποτέλεσμα αυτός να παραμείνει μέχρι 3 λεπτά στο βυθό της λόγω αναρρόφησης, οπότε όταν ανασύρθηκε από τον τελευταίο συνεπεία της παραμονής του στο βυθό της υδατοδεξαμενής υπέστη σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες, οι οποίες έβλαψαν σοβαρά την υγεία του, και δη νευρολογική συνδρομή με κυμαινόμενο επίπεδο συνείδησης και νευρολογικά προβλήματα. Επομένως, η προσβαλλομένη απόφαση που δέχθηκε οτι ουδεμία παράνομη πράξη ή παράλειψη των εναγομένων συνδέεται αιτιωδώς με το ζημιογόνο γεγονός της υγείας του αναιρεσείοντος έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή των άνω διατάξεων και πρέπει, κατά παραδοχή του πρώτου λόγου αναίρεσης, να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, παρέλκει δε η έρευνα των λοιπών λόγων αναίρεσης, λόγω της αναιρετικής εμβέλειας αυτού.

Μετά ταύτα πρέπει, να παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο580 παρ 3 ΚΠολΔ η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση από το ίδιο Δικαστήριο, του οποίου είναι δυνατή η συγκρότηση από άλλους Δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως, να διαταχθεί η απόδοση του παραβόλου στον αναιρεσείοντα (αρθ 495 ΚΠοΛΔ)και να καταδικαστούν οι αναιρεσίβλητοι στα δικαστικά του έξοδα λόγω της ήττας τους (αρθ 176, 183 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ 

Αναιρεί την 34/2013 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου 

Παραπέμπει την υπόθεση στο ίδιο Δικαστήριο, του οποίου η συγκρότηση από άλλους Δικαστές είναι δυνατή.

Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου στον αναιρεσείοντα 

Καταδικάζει τους αναιρεσίβλητους στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος που ορίζει σε τρεις χιλιάδες (3000)ευρώ.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 13 Νοεμβρίου 2018.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, την 1η Φεβρουαρίου 2019.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ  Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ