ΑΝΕΠΙΤΡΕΠΤΗ ΑΘΩΩΣΗ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΚΤΟΝΙΑ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ. ΤΡΟΧΑΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ – ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΤO ΡΕΥΜΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ - ΜΕΤΩΠΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ.

Α.Π. 978/2024 (Ζ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)

ΑΝΕΠΙΤΡΕΠΤΗ ΑΘΩΩΣΗ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΚΤΟΝΙΑ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ. ΤΡΟΧΑΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ – ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΤO ΡΕΥΜΑ  ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ - ΜΕΤΩΠΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ. ΜΗ ΛΗΨΗ ΥΠΟΨΗ Α) ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΡΟΧΑΙΑΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ, Β) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΑΝΑΣΦΑΛΕΣ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ Γ) ΕΚΘΕΣΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΘΕΣΕΙΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΕΜΠΛΑΚΕΝΤΩΝ ΟΔΗΓΩΝ. - Αναιρείται η πληττόμενη, δεδομένου ότι για να λάβει χώρα το ένδικο ατύχημα, ο ένας εκ των δύο εμπλακέντων οδηγών εισήλθε στο ρεύμα, που προοριζόταν για την κίνηση του έτερου οδηγού, και παρότι κρίσιμο ζήτημα για την ενοχή ή μη του κατηγορουμένου είναι το ρεύμα, όπου έγινε η σύγκρουση των δύο οχημάτων, στην προκειμένη περίπτωση, ουδόλως εκτίθεται, ότι λήφθηκε υπόψη το σχεδιάγραμμα της τροχαίας, σύμφωνα με το οποίο α) όλα τα ευρήματα από τη σύγκρουση (θραύσματα, λάδια, χαραγές) βρίσκονται στο ρεύμα του θανόντος οδηγού, β) η τελική θέση και των δύο οχημάτων είναι στο ίδιο ρεύμα από Τρίπολη προς Καλαμάτα, ενώ ουδεμία χαραγή ή οποιοδήποτε άλλο εύρημα εντοπίστηκε στο ρεύμα από Καλαμάτα προς Τρίπολη, όπως θα ήταν αναμενόμενο, αν τα δύο οχήματα είχαν συγκρουσθεί σ' αυτό (ρεύμα προς Τρίπολη) και δη (συγκρούσθηκε) το εμπρόσθιο τμήμα του αυτοκινήτου του θανόντος με το εμπρόσθιο δεξιό άκρο του οχήματος του κατηγορουμένου. Επιπρόσθετα, με ανεπαρκή αιτιολογία το δικαστήριο προσέδωσε σημαίνουσα αποδεικτική βαρύτητα στο οπτικοακουστικό υλικό, που λήφθηκε από κλειστό κύκλωμα καταγραφής σκηνών, παρότι σύμφωνα με δύο τεχνικές εκθέσεις, οι οποίες δεν αξιολογήθηκαν στο σύνολό τους από το δικαστήριο, συνάγεται, ότι το ληφθέν οπτικοακουστικό υλικό συνιστά ανασφαλές αποδεικτικό μέσο. Δεν αξιολογήθηκε στο σύνολό της η έκθεση πραγματογνωμοσύνης καθόσον, παρότι συμπεραίνεται, ότι το όχημα του θανόντος οδηγού κατά τη στιγμή της σύγκρουσης ήταν εξ ολοκλήρου εντός του ρεύματος πορείας του και ότι εφόσον η σύγκρουση ήταν μετωπική, το όχημα του κατηγορουμένου βρέθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση κυκλοφορίας, εντούτοις με την πληττόμενη έγινε δεκτό, ότι ο ανωτέρω πραγματογνώμονας δεν έλαβε υπόψη ούτε αξιολόγησε τις καταγραφές από το οπτικό υλικό. Τέλος, ενόψει της μετωπικής σύγκρουσης των δύο οχημάτων παρά τον αναφερόμενο αριστερό ελιγμό του κατηγορουμένου, δεν προσδιορίζεται στην προσβαλλόμενη, ποιο συγκεκριμένο τμήμα του ρεύματος πορείας του τελευταίου είχε καταληφθεί από το όχημα ακριβώς πριν από τη σύγκρουση κα σε ποιο ακριβώς τμήμα του δικού του ρεύματος εκινείτο ο κατηγορούμενος (απόσταση εκάστου οχήματος από τη διπλή διαχωριστική γραμμή) και με βάση ποια διδάγματα της κοινής πείρας, στα οποία το δικαστήριο αναφέρεται αναιτιολογήτως, δεν ενδείκνυτο η τροχοπέδηση εκ μέρους αυτού (του κατηγορουμένου), προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση, λαμβανομένου υπόψη ότι σύμφωνα με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης η ορθή αντίδραση θα ήταν η πέδηση. Αναιρεί 628/2023 Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καλαμάτας - (302 ΠΚ, 16 παρ. 4 Ν. 2696/1999).

ΑΧ

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Ζ' Ποινικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γεώργιο Χριστοδούλου, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Αλεξάνδρα Αποστολάκη-Εισηγήτρια, Σπυρίδωνα Κουτσοχρήστο, Γεώργιο Παπαγεωργίου και Φώτιο Μουζάκη, Αρεοπαγίτες.

Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημα του στις 20 Μαρτίου 2024, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Αριστέας Θεοδόση, (κωλυομένης της Εισαγγελέως) και της Γραμματέως Ε. Κ., για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως της 628/2023 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καλαμάτας. Με κατηγορούμενο τον Φ. Π. του Δ., κάτοικο ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γεώργιο Τσούτσο. Και με υποστηρίζουσα την κατηγορία Μ. Κ. του Α. κάτοικο ..., η οποία εκπροσωπήθηκε από τους πληρεξούσιους δικηγόρους της Ι. Μ. και Α. Τ.

Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Καλαμάτας, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ζητεί τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 06 Ιουνίου 2023 έκθεση αναιρέσεως του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Λάμπρου Σοφουλάκη, η οποία ασκήθηκε ενώπιον της Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, Νίκης Κορίζη και έλαβε αριθμό 32/2023, και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 548/2023.

Αφού άκουσε Την Αντεισαγγελέα που πρότεινε να γίνει δεκτή , να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από αυτούς που δίκασαν προηγουμένως, και που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Κατά το άρθρο 505 παρ. 2 του ΚΠΔ, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε απόφασης μέσα στην προθεσμία που ορίζεται από το άρθρο 507 ΚΠΔ, δηλαδή μέσα σε ένα (1) μήνα από την καταχώριση καθαρογραμμένης της απόφασης στο ειδικό βιβλίο που τηρείται στη γραμματεία του δικαστηρίου. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ασκήσει αναίρεση κατά οποιασδήποτε απόφασης, αθωωτικής ή καταδικαστικής, οποιουδήποτε ποινικού δικαστηρίου και για όλους τους λόγους του άρθρου 510 παρ.1 του ίδιου Κώδικα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και αυτός της έλλειψης της από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 ΚΠοινΔ απαιτουμένης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρ. 510 παρ.1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ).

Στην προκειμένη περίπτωση, η κρινόμενη από 06-06-2023 και με αριθμ. κατάθ. 32/2023 αίτηση αναίρεσης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που ασκήθηκε με σχετική προς τούτο δήλωσή του στη Γραμματέα του Ποινικού Τμήματος αυτού του Δικαστηρίου (Αρείου Πάγου), στρέφεται κατά της υπ' αριθμ. 628/06-04-2023 απόφασης του δικάσαντος σε πρώτο βαθμό Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καλαμάτας, με την οποία κηρύχθηκε αθώος ο κατηγορούμενος Φ. Π. του Δ., για την αξιόποινη πράξη της ανθρωποκτονίας από αμέλεια (μη οικείου, άρθρο 302 ΠΚ). Η ως άνω αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 473 παρ. 3, 505 παρ. 2 εδ. α' και 507 ΚΠΔ), καθόσον η ως άνω προσβαλλόμενη απόφαση καταχωρήθηκε καθαρογραμμένη στο ειδικό βιβλίο που τηρείται στη γραμματεία του προαναφερθέντος δικαστηρίου στις 18-05-2023 και η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε στις 06-06-2023.

Συνεπώς, είναι παραδεκτή και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς τη βασιμότητα του ως άνω αναιρετικού της λόγου, που αφορά έλλειψη ειδικής αιτιολογίας (άρθρο 510 στοιχ. Δ' ΚΠΔ). Κατά το άρθρο 302 παρ.1 του ισχύσαντος μέχρι την 1-7-2019 ΠΚ, το οποίο δεν διαφοροποιήθηκε από το ταυτάριθμο άρθρο του νέου ΠΚ (Ν. 4619/2019), "όποιος επιφέρει από αμέλεια το θάνατο άλλου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών", κατά δε το άρθρο 28 ΠΚ, "από αμέλεια πράττει όποιος από έλλειψη της προσοχής, την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει, είτε δεν προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του, είτε το προέβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δεν θα επερχόταν".

Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι, για τη θεμελίωση της αξιόποινης πράξης της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, απαιτείται αντικειμενικά μεν πρόκληση θανάτωσης άλλου, υποκειμενικά δε, α) μη καταβολή από το δράστη της επιβαλλόμενης, κατ' αντικειμενική κρίση, προσοχής, την οποία κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος άνθρωπος οφείλει υπό τις ίδιες περιστάσεις να καταβάλει, βάσει των νομικών κανόνων, των συνηθειών που επικρατούν στις συναλλαγές και της κοινής πείρας και λογικής, β) δυνατότητα αυτού, βάσει των προσωπικών περιστάσεων, γνώσεων και ικανοτήτων, να προβλέψει και αποφύγει το αξιόποινο αποτέλεσμα, το οποίο από έλλειψη της προαναφερόμενης προσοχής, είτε δεν προέβλεψε (άνευ συνειδήσεως αμέλεια), είτε το προέβλεψε ως δυνατό, πίστευε όμως ότι δεν θα επερχόταν (συνειδητή αμέλεια) και γ) να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της πράξης ή παράλειψης του δράστη και του επελθόντος αποτελέσματος κατά τις αρχές της θεωρίας του ισοδυνάμου των όρων (conditio sine qua non), ώστε να είναι βέβαιο ότι το συγκεκριμένο εγκληματικό αποτέλεσμα προήλθε από την αμελή συμπεριφορά του δράστη και δεν θα επερχόταν, αν ο δράστης τηρούσε την ενδεδειγμένη συμπεριφορά (ΑΠ 648/2021, ΑΠ 455/2019).

Έτσι, η τυχόν συντρέχουσα υπαιτιότητα (συνυπαιτιότητα) του παθόντος ή και τρίτου, δεν αίρει την ύπαρξη αμέλειας του δράστη και την ποινική του ευθύνη, εκτός αν αυτή συνετέλεσε αποκλειστικά στο αποτέλεσμα που επήλθε, οπότε αίρεται ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ενέργειας ή παράλειψης του δράστη και του αποτελέσματος (ΑΠ 694/2023, ΑΠ 453/2023, ΑΠ 757/2022, ΑΠ 566/2020). Η παράβαση των διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας δεν θεμελιώνει αυτή καθαυτή υπαιτιότητα στην επέλευση αυτοκινητικού ατυχήματος, όμως αποτελεί στοιχείο, η στάθμιση του οποίου από το Δικαστήριο της ουσίας θα κριθεί σε σχέση με την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της συγκεκριμένης πράξης και του επελθόντος αποτελέσματος (ΑΠ 202/2020).

Περαιτέρω, έλλειψη της απαιτούμενης, από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ, ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της δικαστικής απόφασης, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναίρεσης, προκειμένου ειδικά για αθωωτική απόφαση, ενόψει του τεκμηρίου της αθωότητας, που θεσπίζεται και από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 2 της Ε.Σ.Δ.Α. (Ν.Δ. 53/1974) και δεδομένου ότι αντικείμενο απόδειξης στην ποινική δίκη αποτελεί η ενοχή και όχι η αθωότητα του κατηγορουμένου, υπάρχει όταν: α) είτε δεν αναφέρονται στην απόφαση καθόλου, είτε αναφέρονται κατά τρόπο ελλιπή ή ασαφή, τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και δικαιολογούν την κρίση για μη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων της αξιόποινης πράξης, που αποδίδεται στον κατηγορούμενο και β) δεν αναφέρονται στην απόφαση, ως προς το είδος τους, τα αποδεικτικά μέσα, από τα οποία προέκυψαν τα περιστατικά αυτά, καθώς και οι λόγοι (αιτιολογικές σκέψεις), για τους οποίους το δικαστήριο της ουσίας κατέληξε σε αθωωτική κρίση και δεν ήταν δυνατό να καταλήξει στο πόρισμα, ότι ο κατηγορούμενος πραγμάτωσε την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της ελεγχόμενης αξιόποινης πράξης.

Επίσης, στην αθωωτική απόφαση, για να είναι αυτή αιτιολογημένη, πρέπει να αναφέρεται ή να συνάγεται από ολόκληρο το περιεχόμενο του σκεπτικού της, κατά τρόπο αναμφισβήτητο, ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε για τη διαμόρφωση της αθωωτικής κρίσης του το περιεχόμενο όλων ανεξαιρέτως των αποδεικτικών μέσων που μνημονεύονται στα πρακτικά, και όχι μόνο το περιεχόμενο μερικών από αυτά. Έτσι, υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας, όταν δεν είναι βέβαιο ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη στο σύνολό τους όλα τα έγγραφα ή το περιεχόμενο όλων των μαρτυρικών καταθέσεων (ΟλΑΠ 1/2020, ΑΠ 694/2023, ΑΠ 401/2023, ΑΠ 202/2020, ΑΠ 1016/2019).

Στην προκειμένη περίπτωση, το δικάσαν σε πρώτο βαθμό, Τριμελές Πλημμελειοδικείο Καλαμάτας, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, κήρυξε αθώο τον κατηγορούμενο Φ. Π. του Δ. για την αξιόποινη πράξη της ανθρωποκτονίας από αμέλεια. Από την απόφαση αυτή προκύπτει, ότι το παραπάνω Δικαστήριο δέχθηκε, ότι αποδείχθηκαν τα ακόλουθα, κατά πιστή μεταφορά, πραγματικά περιστατικά:

"Από την κύρια αποδεικτική διαδικασία και συγκεκριμένα από την ανωμοτί κατάθεση της παρισταμένης για την υποστήριξη της κατηγορίας, τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων, που περιέχονται στα ενσωματωμένα στην παρούσα απόφαση πρακτικά συνεδρίασης του Δικαστηρίου τούτου, από όλα τα έγγραφα, τα οποία αναγνώσθηκαν στο ακροατήριο και καταχωρήθηκαν στα ίδια πρακτικά, τις φωτογραφίες που επισκοπήθηκαν στο ακροατήριο, το βίντεο που προβλήθηκε, και την απολογία του αξιολογούμενα σύμφωνα με την προβλεπόμενη από το άρθρο 177 1 ΚΠΔ αρχή της ηθικής απόδειξης, αποδείχθηκε ότι: Στις 04.02.2018 και περί ώρα 00:30, ο κατηγορούμενος, οδηγώντας το υπ' αριθ. ... ΙΧΕ αυτοκίνητο, κινούνταν στην Π.Ε.Ο. Τρίπολης - Καλαμάτας, με κατεύθυνση από Τρίπολη προς Καλαμάτα και προσέγγιζε τη χ/θ 79. Κατά τη ίδια χρονική στιγμή, στην ίδια οδό, με αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή από Καλαμάτα προς Τρίπολη, κινούνταν ο Ν. Τ. οδηγώντας το υπ' αριθ. κυκλοφορίας ... ΙΧΕ αυτοκίνητο και προσέγγιζε κι αυτός την ίδια χ/θ.

Η συγκεκριμένη οδός όπου κινούνταν οι δύο οδηγοί, είναι διπλής κατεύθυνσης, με πλάτος οδοστρώματος 11,7 μ. και μία λωρίδα κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, οι οποίες λωρίδες, ωστόσο, διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το πλάτος τους και, συγκεκριμένα, η μεν λωρίδα κυκλοφορίας προς Καλαμάτα (όπου κινούνταν ο κατηγορούμενος) έχει πλάτος 4,6 μ., η δε λωρίδα κυκλοφορίας προς Τρίπολη (όπου κινούνταν ο Ν. Τ.), έχει πλάτος 7,10 μ. (βλ. σχετ. την υπ' αριθ. 1012/2021 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών - Ειδική Διαδικασία Περιουσιακών Διαφορών/Διαδικασία Αυτοκινητικών Διαφορών). Ακολούθως, στην εν λόγω χ/θ οι λωρίδες κυκλοφορίας διαχωρίζονται μεταξύ τους με διπλή διαχωριστική γραμμή (βλ. σχετ. την από 04.02.2018 έκθεση αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος του Ανθυπαστυνόμου του Τ. Τ. Καλαμάτας, Σ. Μ.), το δε όριο ταχύτητας ανέρχεται στα 50 χλμ/ώρα (βλ. σχετ. την ττροαναφερόμενη έκθεση αυτοψίας σε συνδυασμό με το υπ' αριθ. πρωτ. 2517/9/479 - β'/17.01.2022 έγγραφο του Τ. Τ. Καλαμάτας). Περαιτέρω, λίγα μέτρα πριν από την άνω χ/θ, το οδόστρωμα σχηματίζει στροφή, αριστερή, για τα οχήματα που κινούνται από Τρίπολη προς Καλαμάτα (όπως ο κατηγορούμενος) και δεξιά για τα κινούμενα από Καλαμάτα προς Τρίπολη (όπως ο Ν. Τ.), το χαρακτηριστικό της οποίας είναι ότι περιορίζει την ορατότητα των αντιθέτως κινούμενων οχημάτων, μόνο όμως όσων κινούνται στη λωρίδα από Τρίπολη προς Καλαμάτα, και όχι και αυτών που κινούνται στη λωρίδα από Καλαμάτα προς Τρίπολη, δοθέντος ότι το πλάτος της δεύτερης λωρίδας, όπως προεκτέθηκε, είναι μεγαλύτερο.

Ακολούθως, αποδείχτηκε ότι κατά τη στιγμή που ο κατηγορούμενος εξερχόταν από την προπεριγραφόμενη στροφή, με ταχύτητα περίπου 65 χλμ/ώρα (βλ. σχετ. την προαναφερόμενη υπ' αριθ. 1012/2021 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών σε συνδυασμό με την 7η σελίδα της από Ιανουαρίου 2021 τεχνικής έκθεσης αντίκρουσης του τεχνικού συμβούλου της Ανώνυμης Ασφαλιστικής Εταιρείας με την επωνυμία "ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ Α.Α.Α.Ε.", των Σ. Α., μηχανολόγου ηλεκτρολόγου μηχανικού και Α. Γ., μηχανολόγου μηχανικού), ξαφνικά, και σε απόσταση περίπου 50 μ., αντιλήφθηκε ότι κινούνταν στη δική του λωρίδα κυκλοφορίας ο οδηγός Ν. Τ., ο οποίος, μάλιστα, οδηγούσε το αυτοκίνητό του με ταχύτητα τουλάχιστον 90 χλμ/ώρα (βλ. σχετ. την προαναφερόμενη υπ' αριθ. 1012/2021 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών), καθώς το κοντέρ αυτού βρέθηκε σταματημένο στα 100 χλμ/ώρα (βλ. σχετ. την προαναφερόμενη έκθεση αυτοψίας), και επιπλέον τελών υπό την επήρεια οινοπνεύματος σε ποσοστό 1,04 gr/λίτρο αίματος, αλλά και κάνναβης (βλ. σχετ. την υπ' αριθ. πρωτ. 445/12.06.2018 έκθεση τοξικολογικής εξέτασης του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), καταστάσεις που επηρέασαν δυσμενώς την οδηγική του ικανότητα και την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον. Αντιλαμβανόμενος την κίνηση αυτή και προκειμένου να αποφύγει τη σύγκρουση, ο κατηγορούμενος επιχείρησε ελιγμό προς τα αριστερά και συγκεκριμένα επιχείρησε να εισέλθει στην αντίθετη λωρίδα κυκλοφορίας, δηλαδή προς Τρίπολη, στην οποία κατ' εκείνο το χρονικό σημείο δεν εκινείτο κανένα όχημα. Παρά ταύτα, όμως, και ενώ, τμήμα του αριστερού μέρους του αυτοκινήτου του εισήλθε στην αντίθετη λωρίδα, η σύγκρουση, στη λωρίδα κυκλοφορίας του (κατηγορουμένου), δεν απεφεύχθη.

Συγκεκριμένα, όλο το εμπρόσθιο τμήμα του αυτοκινήτου του Ν. Τ. προσέκρουσε στο εμπρόσθιο δεξιό άκρο του αυτοκινήτου του κατηγορουμένου (βλ. σχετ. την προαναφερόμενη έκθεση αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος σε συνδυασμό με τις από 06.02.2018 εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης των τεχνικών υπαλλήλων της Διεύθυνσης Μεταφορών Π.Ε. Μεσσηνίας Γ. Π. και Α. Π.). Στη συνέχεια, και λόγω της σφοδρότητας της σύγκρουσης, το αυτοκίνητο του Ν. Τ. απογειώθηκε κάθετα και διαγράφοντας μία στροφή 180 μοιρών, γύρω από το νοητό άξονα που έτεμνε κάθετα τη δεξιά πλευρά του, προσγειώθηκε στη λωρίδα κυκλοφορίας προς Τρίπολη, δηλαδή στη λωρίδα που έπρεπε κανονικά να κινείται, με την εμπρόσθια πλευρά του προς την Καλαμάτα και τους δεξιούς τροχούς του να πατάνε στη διαχωριστική γραμμή του οδοστρώματος. Όσον αφορά το αυτοκίνητο του κατηγορουμένου, απογειώθηκε μερικώς και στη συνέχεια κινήθηκε διαγώνια προς τα αριστερά για να ακινητοποιηθεί τελικά στη λωρίδα κυκλοφορίας προς Τρίπολη, με την εμπρόσθια πλευρά του προς το κατάστημα της επιχείρησης με την επωνυμία "ΑΦΟΙ Λ. Α.Ε.". Οι προπεριγραφόμενες συνθήκες της σύγκρουσης, και ειδικότερα ότι αυτή έλαβε χώρα στη λωρίδα κυκλοφορίας του κατηγορουμένου, αποδεικνύονται από τις συγκρουσθείσες επιφάνειες των αυτοκινήτων.

Ειδικότερα, και παρά τα αντιθέτως ισχυριζόμενα από την παριστάμενη για την υποστήριξη της κατηγορίας, αν ο κατηγορούμενος είχε εισέλθει στη λωρίδα κυκλοφορίας του Ν. Τ., και όχι ο δεύτερος στη δική του, τότε, με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας, με το αυτοκίνητο του Ν. Τ. θα είχε συγκρουστεί και το εμπρόσθιο αριστερό άκρο του αυτοκινήτου του (κατηγορουμένου), και όχι μόνο το εμπρόσθιο δεξιό άκρο. Τα ανωτέρω, σε κάθε περίπτωση επιρρωνύονται και από το οπτικοακουστικό υλικό που λήφθηκε από το κλειστό κύκλωμα καταγραφής σκηνών του ευρισκόμενου στο ρεύμα πορείας του Ν. Τ. προαναφερόμενου καταστήματος της επιχείρησης "ΑΦΟΙ Λ. Α.Ε.", στο οποίο, εκτός από τη σύγκρουση έχει καταγραφεί και κίνηση των αυτοκινήτων στο οδόστρωμα πριν από αυτή. Από την καταγραφή αυτή, και συγκεκριμένα από την κίνηση αυτοκινήτου στο ρεύμα πορείας του Ν. Τ. στη λήψη 00:30:56, την κίνηση αυτοκινήτου στο ρεύμα πορείας του κατηγορουμένου στη λήψη 0:31:36 και την κίνηση αυτοκινήτου στο ρεύμα πορείας του Ν. Τ. στη λήψη 00:32:10, προκύπτει το σημείο όπου βρίσκονται οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των δύο λωρίδων, και ακολούθως, με βάση το σημείο αυτό, αποδεικνύεται ότι κατά τη στιγμή της σύγκρουσης (λήψη 00:33:51), ο Ν. Τ. κινούνταν στη λωρίδα κυκλοφορίας του κατηγορουμένου.

Σημειωτέον, ότι τις εν λόγω καταγραφές δεν έλαβε υπόψη του και δεν αξιολόγησε ο διορισθείς με την υπ' αριθ. 2411/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Ειδική Διαδικασία Περιουσιακών/Διαδικασία Αυτοκινητικών Διαφορών), πραγματογνώμονας Γ. Κ., πολιτικός μηχανικός - συγκοινωνιολόγος, στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης των διαδίκων, με συνέπεια η υπ' αριθ. 119/30.09.2020 τεχνική έκθεση πραγματογνωμοσύνης του, με την οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αυτοκίνητο του κατηγορουμένου εισήλθε στη λωρίδα κυκλοφορίας του Ν. Τ. (σελ. 18/απάντηση ερωτήματος α'), να κρίνεται εσφαλμένη και ως εκ τούτου να μην αναιρεί την προαναφερόμενη κρίση περί των συνθηκών της σύγκρουσης (πρβλ. και υπ' αριθ. 1012/2021 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών). Περαιτέρω, αναφορικά με τον ισχυρισμό της παριστάμενης για την υποστήριξη της κατηγορίας ότι δηλαδή η σύγκρουση έλαβε χώρα στη λωρίδα κυκλοφορίας του Ν. Τ., ισχυρισμό τον οποίο επιχειρεί να θεμελιώσει στο γεγονός ότι τόσο η τελική θέση των αυτοκινήτων, όσο και τα θραύσματα της σύγκρουσης βρέθηκαν στη λωρίδα κυκλοφορίας του Ν. Τ., πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος στην ουσία του, καθώς με το ανωτέρω επιχείρημα (τελική θέση - θραύσματα) παραθεωρείται ο μηχανισμός και η κινητική εξέλιξη μίας σύγκρουσης.

Ειδικότερα, κατά τις μετωπικές συγκρούσεις, στις οποίες κατατάσσεται και η επίδικη, παρότι το αυτοκίνητο του κατηγορουμένου είχε αριστερή κλίση λόγω του επιχειρούμενου, κατά τα προαναφερθέντα, αριστερού αποφευκτικού ελιγμού, τα πρώτα θραύσματα δεν πέφτουν άμεσα στο σημείο της σύγκρουσης, όπου τα δύο αυτοκίνητα σχηματίζουν συσσωμάτωμα, καθώς αυτά είναι εγκλωβισμένα μεταξύ των επιφανειών σύγκρουσης που είναι σε επαφή, αλλά μετά από αυτό (σημείο σύγκρουσης), κατά τη φάση της απεμπλοκής, κατά την οποία οι επιφάνειες σύγκρουσης απελευθερώνονται, με αποτέλεσμα τα θραύσματα να διασκορπίζονται στο οδόστρωμα, από το σημείο απεμπλοκής των αυτοκινήτων και κατά μήκος των μετατοπίσεων αυτών προς τις τελικές τους θέσεις (βλ. σχετ. την 9η σελίδα της προαναφερόμενης από Ιανουαρίου 2021 τεχνικής έκθεσης αντίκρουσης).

Ακολούθως, από την κατά τα άνω σύγκρουση, ο Ν. Τ. υπέστη κακώσεις θώρακος και κοιλίας, συνεπεία των οποίων επήλθε ο θάνατός του (βλ. σχετ. την υπ' αριθ. πρωτ. 306 - α/21.06.2018 ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας - νεκροτομής της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Ναυπλίου Καλαμάτας). Σύμφωνα, όμως, με όσα προεκτέθηκαν για το θάνατο του Ν. Τ. δε στοιχειοθετείται αμέλεια στο πρόσωπο του κατηγορουμένου, καθώς ο τελευταίος, αφενός μεν κατέβαλε την κατ' αντικειμενική κρίση προσοχή που θα κατέβαλε ο κάθε μέσος συνετός και ευσυνείδητος οδηγός, υπό τις ίδιες περιστάσεις, με βάση τους νομικούς κανόνες του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και την κοινή, κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων, πείρα και λογική, αφετέρου δε προέβλεψε, με βάση τις προσωπικές του περιστάσεις, ιδιότητες, γνώσεις και ικανότητες, το ενδεχόμενο της σύγκρουσης, ώστε αφενός μεν να οδηγεί το αυτοκίνητό του εντός της λωρίδας κυκλοφορίας του, αφετέρου δε να επιχειρήσει, προκειμένου να αποφύγει τη σύγκρουση, το μοναδικό αποφευκτικό ελιγμό που μπορούσε, δηλαδή προς τα αριστερά, δοθέντος ότι το μικρό πλάτος της δικής του λωρίδας κυκλοφορίας και η ευρισκόμενη δεξιά του δενδροστοιχία και ο μετά από αυτήν φράχτης, καθιστούσαν αδύνατο κάθε δεξιό ελιγμό, ενώ δεν ενδείκνυτο, με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας, ούτε η τροχοπέδηση.

Όσον αφορά δε την κατά 15 χλμ αυξημένη ταχύτητα με την οποία κινούνταν ο κατηγορούμενος, δεν άσκησε καμία επιρροή στη σύγκρουση, δοθέντος ότι και αν ακόμη κινούνταν με 50 ή 40 χλμ/ώρα, η σύγκρουση και πάλι δε θα μπορούσε να αποφευχθεί, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία κινούνταν προς αυτόν o Ν. Τ., η οποία εκμηδένισε κάθε περιθώριο αντίδρασης. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, και εφόσον δε στοιχειοθετείται η υποκειμενική υπόσταση της πράξης της ανθρωποκτονίας από αμέλεια μη οικείου, ο κατηγορούμενος πρέπει να κηρυχθεί αθώος της πράξης αυτής". Στη συνέχεια, το ίδιο δικαστήριο διέλαβε στο διατακτικό της παραπάνω απόφασης τα εξής:

"ΚΗΡΥΣΣΕΙ τον ως άνω κατηγορούμενο α θ ώ ο του ότι: Στη χ/θ 79 της Εθνικής οδού Τρίπολης - Καλαμάτας την 04.02.2018 και περί ώρα 00:30 υπό έλλειψη της προσοχής, την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει, δεν προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του και προξένησε τον θάνατο άλλου ατόμου (μη οικείου). Συγκεκριμένα, στον ως άνω τόπο και χρόνο, ενώ ήταν οδηγός του υπ' αριθμ. κυκλοφορίας ... Ι.Χ.Ε. αυτοκινήτου, κινούμενος επί της ως άνω οδού με κατεύθυνση από Τρίπολη προς Καλαμάτα, από απερισκεψία και επιπολαιότητά του εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας με συνέπεια να συγκρουστεί με το αντιθέτως κινούμενο υπ' αριθμ. κυκλοφορίας ... Ι.Χ.Ε., το οποίο οδηγούσε ο Ν. Τ. του Π. Εκ της ως άνω αμελούς συμπεριφοράς του κατηγορουμένου, ο Ν. Τ. υπέστη κακώσεις θώρακος και κοιλίας συνεπεία των οποίων αποκλειστικά και μόνο επήλθε ο θάνατός του".

Με τις προαναφερθείσες όμως παραδοχές το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Καλαμάτας, το οποίο, δικάζοντας ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο, εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, δεν διέλαβε σ' αυτήν την επιβαλλόμενη από τα άρθρα 93 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού δεν εκτίθενται με σαφήνεια και πληρότητα τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, από τα οποία να αιτιολογείται, γιατί το δικαστήριο της ουσίας δεν πείσθηκε για την ενοχή του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσίβλητου και κήρυξε αυτόν αθώο, κρίνοντας ότι δεν στοιχειοθετείται η υποκειμενική υπόσταση της αξιόποινης πράξης της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, αλλά ούτε εξηγούνται οι λόγοι, για τους οποίους τα αποδεικτικά μέσα που προσδιορίζονται στα πρακτικά δεν ήταν αρκετά για την κατάφαση της ενοχής του κατηγορουμένου, αλλά ούτε, προσέτι, προκύπτει από το σκεπτικό της απόφασης, κατά τρόπο αναμφίβολο, ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη του και εκτίμησε για το σχηματισμό της δικανικής του πεποίθησης όλα τα αποδεικτικά μέσα και όχι μόνο μερικά εξ αυτών κατ' επιλογή, όπως επιβάλλουν οι διατάξεις των άρθρων 177 παρ. 1 και 178 ΚΠΔ, ούτε ότι εκτίμησε στο σύνολό τους καθένα από τα αποδεικτικά μέσα.

Συγκεκριμένα, δεδομένου ότι για να λάβει χώρα το ένδικο ατύχημα, ο ένας εκ των δύο εμπλακέντων οδηγών εισήλθε στο ρεύμα, που προοριζόταν για την κίνηση του έτερου οδηγού, και παρότι κρίσιμο ζήτημα για την ενοχή ή μη του κατηγορουμένου είναι το ρεύμα, όπου έγινε η σύγκρουση των δύο οχημάτων (άρθρο 16 παρ. 4 του Ν. 2696/1999), στην προκειμένη περίπτωση, ουδόλως εκτίθεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, ότι λήφθηκε υπόψη το από 04-02-2018 σχεδιάγραμμα της τροχαίας, σύμφωνα με το οποίο α) όλα τα ευρήματα από τη σύγκρουση (θραύσματα, λάδια, χαραγές) βρίσκονται στο ρεύμα του θανόντος οδηγού Τ. και μάλιστα εκκινούν από απόσταση 2,9 μέτρων από τη διπλή διαχωριστική γραμμή και καταλήγουν στην είσοδο του αύλειου χώρου του καταστήματος της εταιρείας "ΑΦΟΙ Λ. ΑΕ", που βρίσκεται μετά το ίδιο ρεύμα πορείας, β) η τελική θέση και των δύο οχημάτων είναι στο ίδιο ρεύμα από Τρίπολη προς Καλαμάτα, ενώ ουδεμία χαραγή ή οποιοδήποτε άλλο εύρημα εντοπίστηκε στο ρεύμα από Καλαμάτα προς Τρίπολη, όπως θα ήταν αναμενόμενο, αν τα δύο οχήματα, όπως δέχθηκε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο, είχαν συγκρουσθεί σ' αυτό (ρεύμα προς Τρίπολη) και δη (συγκρούσθηκε) το εμπρόσθιο τμήμα του αυτοκινήτου του θανόντος με το εμπρόσθιο δεξιό άκρο του οχήματος του κατηγορουμένου.

Επιπρόσθετα, με ανεπαρκή αιτιολογία το δικαστήριο της ουσίας προσέδωσε σημαίνουσα αποδεικτική βαρύτητα στο οπτικοακουστικό υλικό, που λήφθηκε από κλειστό κύκλωμα καταγραφής σκηνών του ευρισκομένου παραπλεύρως του στο ρεύμα πορείας του Ν. Τ. ανωτέρω καταστήματος, προκειμένου να καταλήξει στο αποδεικτικό του πόρισμα, ότι ο τελευταίος εισήλθε στο ρεύμα πορείας του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσίβλητου, παρότι σύμφωνα α') με την από Ιουλίου 2018 τεχνική έκθεση των τεχνικών συμβούλων Σ. Α. και Α. Γ., που ενήργησαν κατ' εντολή της ασφαλιστικής εταιρείας "ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ ΑΑΑΕ", στην οποία είχε ασφαλισμένο το όχημά του ο κατηγορούμενος, διαπιστώνεται, σε σχέση με το οπτικό υλικό από την κάμερα της επιχείρησης Λ., ότι "το οπτικό υλικό που μας δόθηκε είναι ασπρόμαυρο, πολύ κακής ποιότητας, με το σύστημα καταγραφής να είναι ρυθμισμένο να καταγράφει πολύ λίγα πλάνα ανά δευτερόλεπτο. Πρόσθετα η κάμερα είναι ρυθμισμένη για να καλύπτει τους χώρους του καταστήματος, με την οδό να είναι μόνο κατά ένα μικρό τμήμα της εμφανής στο πάνω μέρος της εικόνας" (σελ. 3) και β') με την από Ιανουαρίου 2021 τεχνική έκθεση των ίδιων ανωτέρω τεχνικών συμβούλων, προς αντίκρουση της από Ιουλίου 2020 έκθεσης πραγματογνωμοσύνης του Γ. Κ., που διενεργήθηκε στο πλαίσιο της αστικής δίκης, επαναλαμβάνονται οι ίδιες διαπιστώσεις ως προς την κακή ποιότητα του οπτικού υλικού και το εύρος κάλυψης με αυτό μόνο ενός μικρού τμήματος της οδού (σελ. 9), έτσι ώστε από τις ανωτέρω δύο (2) τεχνικές εκθέσεις, οι οποίες δεν αξιολογήθηκαν στο σύνολό τους από το δικαστήριο της ουσίας, συνάγεται, ότι το ληφθέν οπτικοακουστικό υλικό συνιστά ανασφαλές αποδεικτικό μέσο.

Σε κάθε δε περίπτωση, δεν αξιολογήθηκε στο σύνολό της η από Ιουλίου 2020 έκθεση πραγματογνωμοσύνης του Γ. Κ., καθόσον, παρότι στις σελίδες 12 έως και 16 αυτής γίνεται ψηφιακή ανάλυση του ανωτέρω οπτικού υλικού με τη χάραξη γραμμών αναφοράς και στόχο την ανεύρεση των σημείων των τροχών κατά τη σύγκρουση (χρονική στιγμή 00:33:51) και την τελική θέση των οχημάτων (χρον. στιγμ. 00:33:52 και 00:34:22) και συμπεραίνεται, ότι το όχημα του θανόντος οδηγού κατά τη στιγμή της σύγκρουσης ήταν εξ ολοκλήρου εντός του ρεύματος πορείας του και ότι εφόσον η σύγκρουση ήταν μετωπική, το όχημα του κατηγορουμένου βρέθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση κυκλοφορίας, εντούτοις με την πληττόμενη απόφαση έγινε δεκτό, ότι ο ανωτέρω πραγματογνώμονας δεν έλαβε υπόψη ούτε αξιολόγησε τις καταγραφές από το οπτικό υλικό.

Τέλος, ενόψει της μετωπικής σύγκρουσης των δύο οχημάτων παρά τον αναφερόμενο αριστερό ελιγμό του κατηγορουμένου, δεν προσδιορίζεται στην προσβαλλόμενη, ποιο συγκεκριμένο τμήμα του ρεύματος πορείας του τελευταίου είχε καταλάβει με το όχημά του ο Ν. Τ. ακριβώς πριν από τη σύγκρουση κα σε ποιο ακριβώς τμήμα του δικού του ρεύματος εκινείτο ο κατηγορούμενος (απόσταση εκάστου οχήματος από τη διπλή διαχωριστική γραμμή) και με βάση ποια διδάγματα της κοινής πείρας, στα οποία το δικαστήριο της ουσίας αναφέρεται αναιτιολογήτως, δεν ενδείκνυτο η τροχοπέδηση εκ μέρους αυτού (του κατηγορουμένου), προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση, λαμβανομένου υπόψη ότι σύμφωνα με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του Γ. Κ. η ορθή αντίδραση θα ήταν η πέδηση.

Συνεπώς, η προσβαλλομένη απόφαση στερείται της απαιτούμενης, κατά τα προεκτεθέντα, ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος για την αθωωτική κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. Κατόπιν αυτών ο - μόνος- λόγος της αναίρεσης, από το άρθρο 510 παρ. 1 Δ' ΚΠοινΔ, είναι βάσιμος κατ' ουσίαν και πρέπει να γίνει δεκτός, να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους, οι οποίοι είχαν δικάσει προηγουμένως (άρ. 519, 522 ΚΠΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί την υπ' αριθμ. 628/2023 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καλαμάτας, που δίκασε ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο.

Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 29 Μαΐου 2024.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ                                       Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 24 Ιουλίου 2024.

Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ                                        Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ